کد مطلب:330718 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:544
آداب غسل
مستحبات غسل جنابت
1. استبرا به بول پیش از غسل جنابت ؛ در صورتی كه جنابت به علت خروج منی باشد.
2. سه مرتبه شستن دو دست تا مرفق یا نصف ذراع یا تا بند دست . در این خصوص فرقی میان غسل ترتیبی و ارتماسی نیست .
3. سه مرتبه مضمضه (گرداندن آب در دهان ) و استنشاق كردن (آب در بینی كردن و بیرون ریختن ) پس از شستن دو دست ؛ البته یك مرتبه نیز كفایت می كند.
4. دست كشیدن بر اندام برای اینكه یقین پیدا شود كه آب به همه جای بدن رسیده است .
5. سه بار هر یك از اعضا را غسل دادن .
6. ذكر نام خداوند متعال با گفتن بسم اللّه یا بسم اللّه الرحمن الرحیم كه ذكر دومی بهتر است .
7. خواندن دعایی كه در حال انجام غسل روایت شده است به این كه بگوید: اللهم طهر قلبی و تقبل سعیی واجعل ما عندك خیرالی واشرح صدری و اجر علی لسانی مدحتك و الثناء علیك ، اللهم اجعله لی طهورا و شفاء و نورا انك علی كل شیی ء قدیر ؛ البته اگر این دعا پس از تمام شدن غسل خوانده شود، بهتر است .
8. رعایت كردن موالات (پی در پی شستن ) و شستن از بالا به پایین در غسل ترتیبی .
9. مستحب است كه زنان موهای بافته سر خود را هنگام غسل باز كنند.(152)
10. برای غسل از یك صاع (سه كیلو) آب استفاده شود، نه بیشتر.(153)
مكروهات مربوط به شخص جنب
1. خوردن و آشامیدن ؛ ولی اگر وضو بگیرد، خوردن و آشامیدن مكروه نیست و با شستن دست یا مضمضه و یا استنشاق كردن ، كراهت آن رفع نمی شود. اگر چه این كراهت كاهش می یابد.
2. خواندن بیش از هفت آیه از سوره های كه سجده واجب ندارند. (یعنی ثواب آن كاهش می یابد).
3. رساندن جایی از بدن به جلد و حاشیه و میان خطهای قرآن .
4. همراه داشتن قرآن .
5. خضاب كردن به حنا و مانند آن .
6. مالیدن روغن به بدن .
7. خوابیدن ؛ البته اگر وضو بگیرد یا اگر آب ندارد به جای وضو یا غسل ، تیمم كند، خوابیدن به این حال مكروه نیست .
8. آمیزش كردن پس از آن كه محتلم شده باشد.(154)
9. عبور از مسجد، اما عبور از مسجدالنبی و مسجدالحرام حرام است . (155)
مستحبات غسل میت
1. مستحب است كه زن ، شوهر خود و شوهر زن خود را غسل ندهد.(156)
2. مستحب است كه تمام بدن میت پیش از شروع به غسل ، پاك باشد.(157)
3. در غسل ترتیبی مستحب است كه هر یك از سه قسمت بدن میت را در آب فرو نبرند، بلكه آب را روی آن بریزند.(158)
4. مستحب است كه میت در حال غسل رو به قبله خوابانده شود، به نحوی كه محتضر را می خوابانند. (159)
5. قبل از غسل دادن میت ، مستحب است كه او را وضو بدهند. (160)
6. مستحب است كه میت را بر روی تخته یا تخت بخوابانند.
7. مستحب است كه پیراهن میت را از طرف پاهایش بیرون آورند، هر چند كه مستلزم پاره كردن لباس باشد، البته اگر بخواهند به این دستور عمل كنند، باید از ورثه كه مالك پیراهن میت هستند، اجازه بگیرند.
8. بهتر است میت را در زیر سایه (زیر سقف و یا خیمه و امثال آن ) غسل دهند.
9. بهتر است عورت میت را بپوشانند، هر چند كسی به آن نظر نكند و یا غسل دهنده كسی باشد كه نگاه كردن او به عورت میت حلال باشد.
10. مستحب است كه انگشتان و مفاصل میت را با مدارا نرم كنند.
11. مستحب است كه قبل از غسل دادن میت ، دستهایش را تا نصف ذارع بشویند.
12. مستحب است كه سر میت را با كف سدر یا خطمی بشویند.
13. بهتر است قبل از غسل دادن میت ، عورت او را با سدر یا اشنان بشویند.
14. در غسل اول و دوم به طور ملایم دست بر شكم او بكشند، مگر آن كه میت زنی حامله باشد.
15. مستحب است كه دست ها و عورت های میت را سه بار بشویند.
16. مستحب است كه هر عضوی از اعضای میت را در هر غسلی سه بار بشویند كه در نتیجه روی هم ، بیست و هفت بار می شود.
17. خوب است كه بعد از فراغت از غسل ، اندام میت را با پارچه ای نظیف خشك كنند و از این قبیل آداب كه در روایات وارد شده است . (161)
18. بدن میت را بر بلندی بگذارند تا آب غسل به او برنگردد، بلكه طرف پاهایش سرازیر باشد تا آب غسل زیر او جمع نشود.(162)
19. مستحب است آب غسل میت را در چاه نجاست (چاه توالت ) نریزند و افضل آن است كه در گودالی مخصوص آن بریزند.(163)
20. مستحب است غسل دهنده سوار بر میت نشود؛ یعنی او را در میان دو پای خود نگیرد.(164)
21. مستحب است میت را برای غسل ننشانند.(165)
22. مستحب است ناخن میت را نگیرند و مویش را شانه نكنند، اما اگر این دو كار را كردند، واجب است مو و ناخن جدا شده را در كفنش گذاشته و با میت دفن شود.(166) ان شاء اللّه آداب مربوط به كفن ، دفن و نماز میت خواهد آمد.
غسلهای مستحبی
1. غسلهای زمانی ؛ یعنی به جهت زمان خاصی مستحب هستند: مثل شب قدر، روز عرفه و...
2. غسلهای مكانی ؛ یعنی به جهت رفتن به مكان معینی مستحب می شوند: مثل رفتن به مسجدالحرام .
3. غسلهای عملی ؛ یعنی به جهت انجام كار خاصی مستحب هستند: مثل غسل احرام عمره یا حج .
غسلهای مستحبی زمانی
1. غسل جمعه كه از مستحبات مؤ كد است ؛ وقت این غسل از طلوع فجر دوم روز جمعه تا ظهر جمعه و از بعد از ظهر جمعه تا غروب جمعه است . همچنین از اول روز شنبه تا آخر آن روز هم به عنوان قضا انجام می شود. و لكن از بعد از ظهر تا غروب جمعه اگر نیت ادا و قضا نكند و به نیت قربت به جا بیاورد به احتیاط نزدیك تر است . همچنین مستحب است هنگام غسل جمعه بگوید: اشهد و ان لا اله الا اللّه وحده لا شریك له و ان محمدا عبده و رسول اللهم صل علی محمد و آل محمد و اجعلنی من التوابین و اجعلنی من المتطهرین .
2. غسلهای شب های ماه مبارك رمضان ، یعنی شب های فرد: یكم ، سیم ، پنجم ، هفتم ... و همه شب های دهه آخر رمضان و از همه مؤ كدتر غسل شب های قدر و شب پانزدهم ، هفدهم ، بیست و پنجم ، بیست و هفتم ، و بیست و نهم است . همچنین در شب بیست و سوم یك غسل دیگر در آخر شب مستحب است . وقت همه این غسل ها تمام مدت شب است و انجام آن قبل از غروب آفتاب بهتر است ، مگر در غسل های دهه آخر كه بهتر است بین نماز مغرب و عشا انجام شود
3و4. غسل روز عید قربان و روز عید فطر؛ وقت این دو غسل از طلوع فجر تا ظهر است .
5. غسل روز هشتم و نهم ذی الحجه ؛ غسل روز نهم (روز عرفه ) در هنگام ظهر بهتر است .
6. غسل ایام سه گانه رجب ؛ یعنی اول ، نیمه و آخر رجب .
7. غسل روز عید غدیر كه انجام آن در اوایل روز بهتر است .
8. غسل روز مباهله ؛ روز بیست و چهارم ذی الحجه .
9. غسل روز دحوالارض ؛ یعنی روز بیست و پنجم ذی القعده .
10. غسل روز مبعث ؛ یعنی بیست و هفتم رجب .
11. غسل شب نیمه شعبان .
12. غسل روز میلاد رسول خدا صل الله علیه و آله یعنی هفدهم ربیع الاول .
13. غسل روز نوروز.
14. غسل روز نهم ربیع الاول . (167)
غسلهای مستحبی مكانی
1. غسل ورود به حرم مكه (شهر مكه و قسمتی از اطراف آن تا حدودی كه مشخص شده است ، منطقه حرم می باشد كه دارای احترام و احكام خاصی است ).
2. غسل ورود به شهر مكه .
3. غسل رفتن به مسجدالحرام .
4. غسل رفتن به مدینه منوره .
5. غسل رفتن به مسجدالنبی صل الله علیه و آله .
6. غسلهای دیگری كه هنگام ورود به سایر مشاهد مشرفه انجام می شود.(168)
غسلهای مستحبی فعلی
الف ) غسلهایی كه برای كارهایی كه می خواهد انجام دهد:
1. غسل برای احرام بستن .
2. غسل برای طواف كردن .
3. غسل برای زیارت .
4. غسل برای وقوف در عرفات .
5. غسل برای ذبح و كشتن شتر .
6. غسل برای تراشیدن سر در منی .
7. غسل برای دیدن هر یك از امامان و اهل بیت علیهم السلام در خواب . امام كاظم علیه السلام فرمودند: هر گاه خواستی یكی از امامان علیهم السلام را در خواب ببینی ، سه شب پشت سر هم غسل كن و با آن امام مناجات كن و به یاد او باش كه اگر چنین كنی ، او را در خواب می بینی .
8. غسل برای نماز حاجت .
9. غسل برای استخاره .
10. غسل برای عمل معروف ام داود.
11. غسل برای برداشتن تربت شریف امام حسین علیه السلام از محل آن .
12. غسل برای سفر، مخصوصا زیارت ابی عبداللّه الحسین علیه السلام .
13. غسل برای نماز طلب باران .
14. غسل برای توبه از هر معصیت و برای تظلم و شكایت از كسی به درگاه خداوند از ظلمی كه به او كرده است . چنین كسی غسل می كند و سپس در زیر آسمان دو ركعت نماز می خواند و عرضه می دارد: اللهم ان فلان بن فلان ظلمنی و لیس لی احد اصول به علیه غیرك فاستوف لی ظلامتی الساعة الساعة بالاسم الذی اذا سائلك به المضطر اجتبه فكشفت ما به منضر و مكنت له فی الارض و جعلته خلیفتك علی خلقك فاسئلك ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تستوفی ظلامتی الساعة الساعة ؛ بار الها! فلانی پسر فلانی به من ظلم كرده و من كسی جز تو را سراغ ندارم كه علیه او به وی پناهنده شوم . پروردگارا! پس انتقام مرا الساعة الساعة از او بگیر! به آن اسمت كه مضطر وقتی تو را به آن اسم سوگند می دهد و از تو حاجت می خواهد، اجابتش می كنی و گرفتاریش را برطرف می كنی و به او در زمین زندگی بدون مزاحمتی دادی و خلیفه خودت بر خلق كردی . من نیز از تو درخواست می كنم كه نخست بر محمد و آل محمد درود بفرستی و سپس انتقام مرا در همین ساعت و همین ساعت از او بگیری !.
15. غسل برای ایمنی از شر ظالم و برطرف شدن ترس از او. چنین كسی غسل می كند و دو ركعت نماز به جا می آورد. سپس جامه خود را تا به زانو بالا می زند و دو زانو را به محل نماز نزدیك می كند و صد مرتبه می گوید: یا حی یا قیوم یا لا اله الا انت برحمتك استغیث فصل علی محمد و آل محمد و ان تلطف لی و ان تغلب لی و ان تمكر لی و ان تخدع لی و ان تكید لی و ان تكفینی مؤ ونة فلان بن فلان بلاموؤ نة ؛ ای خدای حی و قیوم ! ای كسی كه جز تو هیچ معبودی نیست ! من به رحمت تو پناهنده شدم . پس بر محمد و آل محمد درود فرست و به من لطفی فرما و به نفع من بر دشمنم غلبه كن و به نفع من علیه او مكر و خدعه كن و زحمت قطع ، یعنی فلانی پسر فلانی را از من بردار و خودت او را از من دفع كن !.
ب ) غسلهایی مستحبی برای كارهایی كه قبلا انجام داده است :
1. غسل برای كشتن وزغ .
2. غسل برای كشتن مارمولك .
3. غسل برای دیدن شخصی كه به دار آویخته شده ؛ البته این در صورتی است كه به خاطر دیدن او از خانه خارج شده و عمدا به تماشای او رفته باشد.
4. غسل برای این كه در خواندن نماز آیات در خسوف و كسوف عمدا كوتاهی كرده است ؛ در صورتی كه تمام قرص آن گرفته باشد.
5. غسل برای این كه به میت بعد از آنكه او را غسل داده اند، دست زده است .(169)
غسلهای مستحبی دیگر
1. غسل دادن بچه ای كه تازه به دنیا آمده .
2. غسل زنی كه برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال كرده است .
3. غسل كسی كه در حال مستی خوابیده است .(170)
4. غسل برای حاجت خواستن از خدا.
5. غسل برای نشاط جهت عبادت كردن .(171)
152- النضيد، ج 1، ص 159.
153- النضيد، ج 1، ص 160.
154- احكام بانوان ، محمد وحيدي ، ص 133 به نقل از عروة الوثقي ، ج 1، ما يكره علي الجنب .
155- النضيد، ج 1، ص 154.
156- توضيح المسائل ، م 559.
157- همان ، م 564.
158- همان ، م 564.
159- ترجمه تحرير الوسيله ، ج 1، ص 108، مساءله 12.
160- همان ، ص 109 مساءله 13.
161- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 109 و 110.
162- النضيد، ج 1، ص 235.
163- همان ، ص 236.
164- همان .
165- همان ، ص 237.
166- النضيد، ج 1، ص 237.
167- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1 ص 148، گفتار در غسل هاي مستحبي .
168- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 150.
169- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 148 تا 152.
170- توضيح المسائل ، م 644.
171- همان ، م 645.